Không có cách gì ngăn Trung Quốc sụp đổ

24/8/2015

Những nhà đầu tư ở khắp nơi đang cố tìm ra những lý lẽ – bất cứ lý lẽ gì – để có thể tiên đoán một sự đảo ngược của thị trường Trung Quốc.

Nền kinh tế lớn thứ nhì thế giới đã đưa cả thế giới vào một cuộc bán cổ phần không giới hạn trong vài ngày vừa qua.

Thị trường chứng khoán Shanghai Composite, trước đây đã rất yếu vì những khó khăn trong hai Tháng 6 và Tháng 7, đã làm tiêu tan đi tất cả những thu nhập của cả năm. Sự kiện này phản ánh sự bất ổn toàn diện của kinh tế. Những dữ kiện về kỹ nghệ Trung Quốc đang là những tín hiệu báo nguy mà thế giới chưa từng thấy từ năm 2009.

Chính quyền Trung Quốc đang làm mọi cách để bảo vệ đồng Nguyên đã bị phá giá để “tiếp máu” cho nhu cầu xuất cảng. Chúng ta đã thấy quyết định này tác động lên những đối tác và đối thủ thương mại của Trung Quốc. Việt Nam cũng đã phá giá tiền Đồng trong tuần qua.

Có thể sẽ có những đối sách và phá giá tiếp theo, nhưng đừng chờ đợi một sự cấp cứu nào từ chính quyền Trung Quốc.

Cả thế giới đang chờ đợi một biện pháp mạnh từ chính quyền Trung Quốc – như một phát súng bazooka làm nổ tung tất cả những sự điên loạn thị trường hiện nay.

Vấn đề là họ không có khả năng đó.

Bởi vì mô hình phát triển của Trung Quốc đã đổ vỡ, và không thể sửa chữa được bằng việc bơm tiền vào hay những chính cách cấp cứu nhất thời.

Những phương pháp cũ không còn hiệu nghiệm nữa.

Sự co cụm khó tin của Trung Quốc

Tình trạng trì trệ kinh tế của Trung Quốc đã kéo dài hơn một năm rồi. Chính quyền Trung Quốc đã cố gắng đưa đất nước này đi qua giai đoạn chuyển tiếp từ một nền kinh tế dựa trên đầu tư sang nền kinh tế tiêu thụ nội địa.

Và điều đó đương nhiên có nghiã là kinh tế phải trì trệ trong giai đoạn khó khăn này khi xuất cảng và vốn đầu tư co cụm lại và tiêu thụ gia tăng. Chủ Tịch Tập Cận Bình gọi đó là tình trạng “Bình Thường Mới” và cảnh cáo các chính trị gia là chớ đòi hỏi những biện pháp phát triển để giúp kinh tế chạy trở lại.

Chính phủ cũng khuyến khích dân chúng tham gia vào thị trường chứng khoán khi họ tái cấu trúc những xí nghiệp quốc doanh đang phồng lên và lấy những biện pháp khác để kinh tế được tự do hơn.

Nhưng thị trường bỗng sụp đổ.

“Lý tưởng là có được thị trường ổn định vững chãi trong nhiều năm để có thời giờ tái cấu trúc”, một chuyên gia của Societe Generale đã nhận định trong tháng qua. “Ngược lại, tệ hại nhất là sự sụp đổ của thị trường chứng khoán trước khi việc tái cấu trúc bắt đầu”.

Và đó là những gì chúng ta đang mục kích ngay lúc này. Những chỉ dấu kinh tế căn bản đều đang chớp đèn đỏ. Những yếu tố đưa đến phát triển đã co cụm lại nhanh hơn chờ đợi, và vì vậy đồng Nguyên đã bị phá giá để thúc đẩy tăng trưởng xuất cảng.

“Chúng tôi cho rằng sự giảm phát triển của Trung Quốc mới chỉ được nửa đường và dưới áp suất của nợ nần và dư thừa khả năng, nhu cầu đầu tư yếu đi sẽ tiếp tục là nguyên do chính”, Wei Yao thuộc Societe Generale đã ghi nhận trong cuối tuần vừa qua.

Những yếu tố mới đưa đến phát triển, giống như lãnh vực dịch vụ, không đủ mạnh để tạo ra phát triển trong một quốc gia to lớn như vậy.

Điều đó có nghiã là Trung Quốc có nhiều điều phải lo cùng một lúc:

tìm ra cách ngăn chận để thị trường khỏi sụp đổ;

bảo đảm là những lãnh vực mang nợ nặng nề nguy hiểm như địa ốc và xây dựng tiếp tục vận hành; và

giữ đồng Nguyên ở mức thấp đủ để giúp xuất cảng nhưng không quá thấp khiến vốn tuôn ra nước ngoài.

Bó vết đạn bằng băng keo

“Họ cần dựng lại niềm tin”, Rob Carnell, trưởng nhiệm kinh tế thế giới tại ING Bank ở Luân Đôn đã nói với Bloomberg.

“Có lẽ họ cảm thấy cần phải làm gì đó mà không làm thị trường thất vọng, nhưng họ sẽ phải làm lớn và đòi hỏi họ phải “bắn hết đạn đang có trong tay”. Vì nếu việc làm đó chỉ có tác dụng tạm thời thì càng phơi bày những nhược điểm của họ sau đó.

Đã có chỉ dấu từ chính quyền Trung Quốc là việc cắt giảm lãi suất sắp xẩy ra, tuy nhiên đã có 3 lần cắt giảm lãi suất trong năm nay và chúng cũng không giúp được gì nhiều ngay cả khi tình hình lúc đó khá hơn bây giờ. Cắt giảm lãi suất một lần nữa sẽ càng ít hiệu quả vì tình hình bây giờ còn tệ hơn trước.

Nhưng tệ hơn tới mức nào? Đây là vài con số: Trong quý hai, tăng trưởng ở Trung Quốc trong lãnh vực tài chánh đã đóng góp 17.4% vào GDP của quốc gia. Theo kinh tế gia Tom Orlik của Bloomberg thì lãnh vực này đã góp 0.5% vào GDP của quý hai.

Điều đó gần như nhờ ở, cho tới Tháng 6, một trong những nỗ lực vẻ vang nhất mà thế giới chưa từng thấy, khi chỉ số trên thị trường chứng khoán Trung Quốc lên tới hơn 150%. Sinh hoạt trong lãnh vực tài chánh được dự đoán là sẽ rất chậm lại kể từ khi tình hình đảo ngược.

Có nghiã là lãnh vực này sẽ không thể làm được công việc nặng nề đã làm được trong quý hai.

Al Yunan, người Trung Quốc đoạt huy chương bạc trong môn cử tạ nam cấp trên 105 ký, đã thất bại khi nâng thử tạ tại Asian Games lần thứ 17 ở Incheon, Nam Hàn, vào ngày Thứ Sáu 26/9/2014.

Vì vậy, khi Carnell nói “phải làm lớn chuyện” ông thực sự muốn nói là “lớn chuyện” – tiết kiệm thật nhiều GDP.

Trung Quốc đã có “đạn” mà Carnell nhắc tới với khoản $3,6 tỉ tiền ký quỹ ngoại hối. Chúng tôi đã nói nhiều lần là, trong tình trạng khẩn cấp, tại sao con số đó sẽ nhỏ hơn người ta tưởng.

Đúng, tuy là to lớn đấy, nhưng nhiều phần đã bị vướng vào những đầu tư cố định và không có thể sử dụng ngay được.

Muốn gì hơn nữa, vốn đang tuôn ra nước ngoài với tốc độ chưa từng thấy trong lịch sử Trung Quốc. Chỉ trong Tháng 7, $190 tỉ đã rời Trung Quốc để đến một bến bờ an toàn hơn.

Ngày tàn

Nếu Trung Quốc dùng đủ dự trữ để làm thị trường lắng dịu thì vẫn còn một khổng lồ phải làm là tái cấu trúc các tập đoàn công ty và bảo vệ đồng Nguyên. Dùng cả một núi tiền như là băng dán vết thương không còn là một lựa chọn nữa.

Có nghiã là một số những đối tác yếu trên thị trường sẽ chết. Chính quyền sẽ phải lựa chọn cái gì họ có thể hoặc không có thể cứu.

Radio Chân Trời Mới – Hoàng Trường lược dịch

Nguồn: Business Insider