Tham nhũng chính sách của nhóm lợi ích xăng dầu

Đỗ Ngà

Theo tiêu chí do Tổ chức Năng lượng Quốc tế (IEA) đưa ra, để đáp ứng an toàn năng lượng thì họ khuyến cáo mỗi quốc gia nên dự trữ dầu thô và sản phẩm xăng dầu phải đảm bảo dự trữ 90 ngày nhập ròng. Hầu hết các nước trên thế giới đều dự trữ xăng dầu đủ dùng cho đất nước trong vòng 90 ngày không nhập. Đây là vấn đề an ninh năng lượng không phải chuyện đùa.

Khi an ninh năng lượng không đảm bảo, nền kinh tế có thể sụp đổ bất cứ lúc nào và hậu quả của nó thảm khốc hơn nổ bong bóng chứng khoán hay bong bóng bất động sản. Vì sao? Vì khi các bong bóng kia nổ tung, nền kinh tế bị tổn thương chứ không chết, còn cạn năng lượng thì nền kinh tế sẽ chết và kéo theo xã hội sẽ loạn và lúc đó an ninh chính trị cũng khó đảm bảo.

Ngày 13 Tháng Bảy 2017, ông Nguyễn Xuân Phúc ký ban hành Quyết định 1030/QĐ-TTg, phê duyệt Quy hoạch phát triển hệ thống dự trữ dầu thô và các sản phẩm xăng dầu của Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035. Riêng giai đoạn 2017 – 2025 dự trữ xăng dầu thương mại tối thiểu ổn định ở mức 30 ngày nhu cầu (tương đương 35 ngày nhập ròng). Tuy nhiên, hồi giữa Tháng Tám 2022, ông Nguyễn Hồng Diên cho biết dự trữ xăng dầu cả nước chỉ đủ dùng từ 5 đến 7 ngày. Đây là mức dự trữ năng lượng cực kỳ mong manh.

Tại sao một kế hoạch đơn giản được đề ra từ thời ông Nguyễn Xuân Phúc đến thời ông Phạm Minh Chính cũng lo không xong? Cả một bộ máy nhà nước tối ngày họp hành đề ra các mục tiêu cao xa, nào là “kế hoạch đến 2025”, nào là “tầm nhìn đến năm 2035” nhưng các ông làm được gì? Điều quan trọng nhất là đặt kế hoạch ngắn hạn từng năm và hoàn thành nó, vậy mà cả bộ máy nhà nước này làm không xong thì tầm với chả nhìn cái quái gì? Hãy thực tế lên, năng lực của Đảng Cộng Sản các ông tới đâu chính các ông còn không định giá được thì các ông ngồi đấy đặt ra những thứ tầm nhìn này tầm nhìn nọ chi cho tốn kém tiền bạc của dân?

Hiện nay tình trạng thiếu xăng dầu đang diễn ra tràn lan khắp Miền Nam. Tôi e rằng an ninh năng lượng của đất nước này không như Bộ Công thương thông báo mà nó đã đến hồi báo động. Đã cạn nguồn dự trữ? Các cây xăng không có đủ xăng dầu để bán, trong khi đó nhà nước độc quyền nhập xăng dầu và độc quyền phân phối cho các nhà bán lẻ. Mức thuế phí của xăng dầu rất cao, chiếm từ 44 đến 50% giá trị bán ra. Trong đó có nhiều sắc thuế và phí rất vô lý như thuế tiêu thụ đặc biệt và phí bình ổn giá.

Thuế cao thì giá xăng dầu cao, mà giá xăng dầu cao hơn so với các nước láng giềng thì đấy là mảnh đất màu mỡ cho bọn buôn lậu. Từ nhiều năm nay, đã có rất nhiều vụ án buôn lậu xăng dầu, sản xuất xăng giả đã bị bắt nhưng vẫn không thể triệt được bọn buôn lậu, bởi sự chênh lệch giá do nhà nước tạo ra quá hấp dẫn. Ngày 25 Tháng Mười tới đây, Tòa án Nhân dân tỉnh Đồng Nai đưa vụ án buôn lậu 200 triệu lít xăng với 74 bị cáo, vụ xét xử dự tính kéo dài trong khoảng 2 tháng. Điều đó cho thấy quy mô của nhóm lợi ích buôn lậu này cực khủng.

Vụ án buôn lậu này bao trùm từ Miền Trung đến Miền Nam, liên quan đến cấp tướng tá trong quân đội và Công an Biên phòng. Với quy mô cực lớn và sự tham gia sâu rộng của quan chức chính quyền thì điều này cho thấy, việc đánh thuế cao để đẩy giá xăng dầu chênh lệch lớn với các quốc gia láng giềng nhằm tạo đất sống cho bộ máy buôn lậu khổng lồ này theo tôi là chủ đích của nhóm lợi ích ngành năng lượng. Đây là tham nhũng chính sách, bởi dân kêu trời về giá xăng bao năm nay nhà nước không hạ mức thuế phí là bởi đám làm chính sách đang muốn nuôi nhóm lợi ích ăn xăng này.

Có hai yếu tố mà tôi tin bọn quản lý ngành năng lượng làm chính sách phục vụ bọn buôn lậu:

Thứ nhất, là chúng hy sinh an ninh năng lượng để tạo khan hiếm nhằm nhường khoảng trống cho bọn buôn lậu nhảy vào cung cấp. Các nước tham nhũng ít họ trữ lượng xăng đủ dùng 90 ngày còn chính quyền này trữ rất mỏng, không quá một tuần;

Thứ nhì là đánh thuế nặng để đẩy giá xăng dầu lên cao tạo chênh lệch lớn với bên ngoài nhằm tối đa hóa lợi nhuận cho bọn buôn lậu.

Khi bọn buôn lậu bị bắt, nguồn cung xăng dầu của nhóm này bị cắt làm cho xã hội khan hiếm xăng dầu như hiện nay. Đây là vấn đề cực kỳ nguy hiểm cho đất nước. Đại án buôn lậu xăng dầu, thuế xăng dầu cao ngất ngưởng và thiếu hụt xăng dầu cho sinh hoạt thường ngày của người dân là bức tranh rất rõ về bọn lợi ích nhóm xăng dầu làm chính sách trục lợi. Chúng phớt lờ an ninh năng lượng, chúng phớt lờ sự khó khăn của đời sống dân sinh. Tất cả chúng làm là vì lợi ích, dù lợi ích đó là phi pháp nhưng có lợi cho chúng.

Đấy là những gì bọn lợi ích nhóm xăng dầu đã và đang làm, ông Trọng có dám moi tận gốc vấn đề này không? Nếu ông muốn làm tận gốc thì tống hết bọn làm chính sách vào lò và triệt luôn hai chính sách mà chúng đang thực hiện. Chính sách hy sinh an ninh năng lượng và chính sách đánh thuế nặng vào xăng dầu. Nếu ông chỉ bắt bọn buôn lậu, đấy chỉ là phần ngọn rồi đâu cũng vào đấy mà thôi./.

-Đỗ Ngà-

Đọc thêm:

https://vietnambiz.vn/quy-hoach-phat-trien-he-thong-du…

https://thanhnien.vn/du-tru-xang-dau-quoc-gia-chi-du-xai…

https://www.bbc.com/vietnamese/world-60545661

https://vnexpress.net/dai-an-buon-lau-xang-o-dong-nai…