Hợp tác không giới hạn có đồng nghĩa can ngăn không giới hạn?

Nguyen Khan

Hôm 21.3, Tập Cận Bình có một ngày được chính phủ Nga đón tiếp trọng thị như đón tiếp vị “cứu tinh” tại Moscow. Ngoài việc Ông Tập có thể đến Nga hà hơi tiếp sức cho chính phủ của tổng thống Vladimir Putin đang sa lầy trên chiến trường Ukraina; nền kinh tế, chính trị, xã hội và ngoại giao của Nga đang khủng hoảng nặng nề vì sự trừng phạt khắt nghiệt của Âu Mỹ và cộng đồng quốc tế…

Thì sự hiện diện của Ông Tập còn là niềm an ủi cho cá nhân Tổng thống Putin đang bối rối vì trát bắt giữ mà công tố viên ICC khẳng định có giá trị suốt đời Putin.

Trong ngày hôm nay, ngoài việc hàn huyên trên mâm quốc yến, là những cuộc nói chuyện không chính thức, mang tính xã giao giữa hai nguyên thủ Trung – Nga, đề cập xa gần về sự hợp tác chặt chẽ giữa hai nước nhằm xây dựng trật tự thế giới mới trên cơ sở luật pháp quốc tế.

Ngày 22.3 mới là ngày hai nguyên thủ nói chuyện chính thức về quan điểm của mỗi nước. Vấn đề là Putin chờ đợi gì từ Tập Cận Bình, và ông Bình sẽ viện trợ vũ khí để Putin tiếp tục cuộc chiến? Hay can ngăn Putin nên dừng lại, và nếu dừng lại thì dừng lại bằng cách nào ?

Công bằng mà nói, nếu ICC chưa ra phán quyết bắt giữ Putin, thì việc tìm một giải pháp giúp Putin thoát khỏi vũng lầy Ukraina đã hết sức khó với Tập Cận Bình. Bởi khi ấy Ông Bình phải chọn lựa một trong hai phương án:

– Một là TC (Trung Cộng) bơm vũ khí và tài chính cho Nga giống như Âu Mỹ bơm tài chính và vũ khí cho Ukraina, để hi vọng Nga chiến thắng, hoặc ít ra cũng tạo được ưu thế trên chiến trường để có lợi thế trên bàn đàm phán. Song phương án này có vẻ nguy hiểm với TC vì Mỹ và phương Tây sẽ trừng phạt TC như trừng phạt Nga, thì nền kinh tế TC sẽ ra sao?

– Hai là yêu cầu Nga dừng lại, tìm một giải pháp hòa bình khả dĩ chấp nhận được để kết thúc chiến cuộc. Giải pháp này khó thực thi vì Nga không muốn rời bỏ các vùng lãnh thổ vừa sáp nhập (Donetsk, Luhansk, Zaporizhia, Kherson và Crimea) và Ukraina không muốn nhượng cho Nga bất cứ vùng lãnh thổ nào, gồm cả Crimea, để đổi lấy hòa bình. Dự thảo hòa bình gồm mười mấy điểmcủa TC đề xuất trước khi Ông Tập đến Moscow đã bị Ukraina, Mỹ, Âu Châu và nhiều nước bác bỏ. Ngoại trưởng Mỹ đưa ra quan điểm rõ ràng, rằng bất cứ thỏa thuận hòa bình nào không có điều khoản quân Nga rút quân khỏi tất cả những vùng lãnh thổ của Ukraina đều là những thoả thuận tiếp tay cho Nga chiếm lãnh thổ Ukraina, là điều không thể chấp nhận được.

Như vậy, rõ ràng không dễ cho Ông Tập có thể kiến tạo một giải pháp hòa bình hay một giải pháp hỗ trợ khả dĩ mang lợi thế cho Putin mà không bị Ukraina, Mỹ và cộng đồng quốc tế phản đối.

Giờ có thêm một yếu tố phức tạp là trát bắt giữ Putin của ICC, khiến một giải pháp quân sự hay một giải pháp chính trị của Tập Cận Bình nhằm giúp Nga thoát khỏi cuộc chiến bỗng trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Nói cách khác, hiện tại lợi thế hoàn toàn thuộc về Ukraina nên rất khó thuyết phục Ukraina nhượng bộ lãnh thổ. Mọi bất lợi đang thuộc về phía Putin, bất lợi đến mức Tập Cận Bình có muốn hà hơi tiếp sức cho Putin thắng lợi cũng khó có thể làm nổi.

Hơn nữa, với trát bắt giữ của ICC, vai trò của Ông Putin trở nên bấp bênh hơn bao giờ hết, về lâu về dài chính giới Nga khó lòng chấp nhận một tổng thống của một siêu cường phải lâm cảnh ru rú như gián ngày, không được tự do đi bất cứ chỗ nào mình muốn, hoặc không được tự do đi đến LHQ hay đi dự họp quốc tế… Vì sợ bị Interpol bắt giam.

Đó là lý do cuộc gặp chính thức giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và chủ tịch TC Tập Cận Bình trong điện Kremlin ngày mai gây nhiều tò mò và quan tâm của dư luận. Chờ xem sao nhé !